Bồi dưỡng học sinh giỏi môn sinh học lớp 10 đầy đủ chi tiết các chuyên đề

Khotailieuonthi247.com tổng hợp và chia sẻ miễn phí đến thầy cô và các em học sinh Bồi dưỡng học sinh giỏi môn sinh học lớp 10 đầy đủ chi tiết các chuyên đề.

Tài liệu định dạng word, được phân chia theop từng chủ đề, từng bài, giúp dễ dàng tham khảo.

Tài liệu gồm:

Phần I - Sinh Học Tế Bào

Phần II - Sinh Học Vi Sinh Vật

Phần III - Giới thiệu đề ôn luyện và đáp án

ĐỀ LUYỆN TẬP SỐ 1

Câu 1:

     a. Một nhà khoa học làm thí nghiệm như sau: Nghiền một mẫu lá thực vật rồi lấy dịch nghiền cho vào 4 ống nghiệm, sau đó cho thêm một loại thuốc thử để nghiên cứu:

     - Ống nghiệm 1: Cho thêm vào dung dịch phêlinh.

     - Ống nghiệm 2: Cho thêm vào dung dịch KI.

     - Ống nghiệm 3: Cho thêm vào dung dịch BaCl2.

     - Ống nghiệm 4: Cho thêm vào dung dịch mẫu axit picric.

Hãy dự đoán kết quả thu được ở mỗi ống nghiệm và giải thích?

     b. Khi cấu trúc bậc 1 của protein nào đó bị thay đổi thì chức năng của protein đó có bị thay đổi hay không? Giải thích và cho ví dụ minh họa?

Câu 2:

     a. Điểm khác nhau trong cấu trúc của tế bào động vật và tế bào thực vật.

     b. Điểm khác nhau nào dẫn đến sự khác nhau trong quá trình trao đổi nước của hai loại tế bào này?

Câu 3: So sánh bào quan lizoxom với bào quan peroxixom

Câu 4: Nêu các bậc cấu trúc của protein và cho biết các loại liên kết hóa học trong các bậc cấu trúc đó?

Câu 5: Ở một loài có bộ nhiễm sắc thể 2n = 20. Theo dõi sự phân bào của một tế bào sinh dưỡng trong 24 giờ ta nhận thấy thời gian của các kì trung gian nhiều hơn thời gian tiến hành phân bào là 14 giờ. Quá trình phân bào nói trên đã đòi hỏi môi trường nội bào cung cấp nguyên liệu hoàn toàn mới tương đương với 1240 NST. Thời gian tiến hành kì đầu, kì giữa, kì sau và kì cuối của một chu kỳ nguyên phân lần lượt tương ứng với tỉ lệ 1: 3: 2: 4.

     a. Xác định thời gian tiến hành của mỗi kỳ trong chu kỳ nguyên phân.

     b. Xác định thời gian của một kì trung gian.

     c. Ở các thời điểm 9 giờ 32 phút và 23 giờ 38 phút (tính từ lúc tế bào bt đầu phân bào lần thứ nhất):

            * Tế bào trên đang phân bào ở đợt thứ mấy?

            * Đặc điểm về hình thái của NST ở mỗi thời điểm nói trên.

Câu 6:

     a. Hãy giải thích vì sao khi hỏng hệ thống khung xương tế bào thì sẽ dẫn tới bệnh vô sinh ở nam giới và bệnh viêm đường hô hấp?

     b. Hãy cho biết mỗi loại protein sau: Amilaza, Insulin, Tubulin, ADN polimeraza được tổng hợp ở loại riboxom nào trong 3 loại là riboxom bám màng, riboxom tự do, và riboxom ti thể? Giải thích.

     c. Sự vận chuyển H+ qua màng sinh học liên quan đến hai quá trình trao đổi chất nào diễn ra trên màng tế bào?    

Câu 7: Trong quá trình chế biến giấm từ rượu, sau một thời gian ta thấy có một lớp váng trng phủ trên bề mặt.

     a. Váng trắng do vi sinh vật nào tạo ra? Ở đáy cốc có loại vi sinh vật này không? Giải thích.

     b. Nhỏ một giọt dịch nuôi cấy vi sinh vật này lên lam kính, rồi nhỏ bổ sung một giọt H2O2 vào giọt dịch nuôi cấy trên thì sẽ thấy hiện tượng gì? Giải thích.

     c. Vì sao nếu để cốc giấm có váng trắng quá lâu thì độ chua của giấm sẽ giảm dần? Cách khắc phục hiện tượng đó?

Câu 8: Nêu những điểm khác nhau cơ bản trong cấu trúc và biểu hiện chức năng của plasmit và phagơ ôn hoà ở vi khuẩn.

Câu 9: Ba bạn học sinh làm sữa chua theo 3 cách như sau:

     - Cách 1: Pha sữa bằng nước nóng, sau đó bổ sung ngay một thìa sữa chua Vinamilk ủ ấm từ 6 - 8 giờ.

     - Cách 2: Pha sữa bằng nước nóng, sau đó để nguội bớt đến khoảng 40°C, bổ sung một thìa sữa chua Vinamilk, cho thêm enzym lizozim ủ ấm 6 - 8giờ.

     - Cách 3: Pha sữa bằng nước nóng, sau đó để nguội đến khoảng 40°C, bổ sung một thìa sữa chua Vinamilk, ủ ấm từ 6 - 8 giờ.

Trong 3 cách trên, cách làm nào sẽ có sữa chua để ăn? Cách làm nào sẽ không thành công? Giải thích.

Câu 10:

     a. Có thể sử dụng môi trường nuôi vi khuẩn để nuôi virus được không? Giải thích?

     b. Có một s protein cũng có thể lây nhiễm và gây bệnh. Đặc điểm của các loại protein này?

     c. Hãy so sánh phương thức lây truyền ngang và dọc của các virus ở thực vật?

     d. Phagơ SPO1 là loại phagơ độc (phagơ làm tan tế bào) đối với vi khuẩn Bacillus subtilis (một loại vi khuẩn G-). Dịch huyền phù Bacillus subtilis trong môi trường đẳng trương có bổ sung lizozim có bị nhiễm phagơ SPO1 hay không? Vì sao?

ĐÁP ÁN ĐỀ SỐ 1

Câu 1:

     a. Kết quả thí nghiệm và giải thích:

     - ng nghiệm 1: Tạo kết tủa đỏ gạch ở đáy ống nghiệm.

     Do trong tế bào có đường glucozơ. Đường glucozơ có nhóm chức CHO nên có tính khử. Dung dịch phêlinh có CuO nên nhóm chức CHO của glucozơ đã khử CuO trong dung dịch phê linh thành Cu2O (Cu2O có kết tủa đỏ gạch).

     - ng nghiệm 2: Tạo dung dịch xanh tím.

     Do trong tế bào thực vật có tinh bột. Màu xanh tím do phản ứng màu đặc trưng của tinh bột với KI.

     - ng nghiệm 3: Tạo kết tủa trắng ở đáy ống nghiệm.

     Do trong tế bào có , kết hợp với BaCl2 tạo kết tủa trắng BaSO4

     - ng nghiệm 4: Tạo kết tủa hình kim màu vàng.

     Do trong tế bào có K+, tạo kết tủa màu vàng của muối kali picrat.

     b. Khi cấu trúc bậc 1 của protein nào đó bị thay đổi thì chức năng của protein đó có thể bị thay đổi và cũng có thể không bị thay đổi.

     + Giải thích: cấu trúc hình thù không gian ba chiều (cấu trúc bậc 3) quyết định hoạt tính và chức năng của protein. Vì vậy:

     - Nếu sự thay đổi cấu trúc bậc 1 không làm thay đổi cấu hình không gian chức năng protein không bị thay đổi.

     - Nếu sự thay đổi cu trúc bậc 1 làm thay đổi cu hình không gian chức năng protein bị thay đổi.

     + Ví dụ: Nếu thay đổi cấu trúc bậc 1 làm thay đổi trung tâm hoạt động của enzym thì chức năng của enzym bị ảnh hưởng. Nếu sự thay đổi này nằm ngoài vùng trung tâm hoạt động thì chức năng của enzym không bị ảnh hưởng.

Câu 2: a. Điểm khác nhau trong cu trúc ca tế bào động vật và tế bào thực vật:

Tế bào động vật

Tế bào thực vật

- Hình dạng: Có hình dạng rất đa dạng, tùy vào từng loại mô và tùy vào chức năng của tế bào.

- Không có thành tế bào.

- Có bào quan lizoxom, trung thể.     

 

- Hình dạng: Có hình dạng ổn đnh, thường là hình trục (vì có thành xenlulozơ quy định hình dạng của tế bào).

- Có thành tế bào bng xenlulozơ.

- Có bào quan lục lạp, có không bào lớn nằm ở trung tâm tế bào

     b. Sai khác trong quá trình hút nước là do:

     - Tế bào thực vật có thành tế bào:

     + Thành tế bào tạo sức trương nước T nên S = P T. Vì có sức trương nước T nên tế bào không bị vỡ trong môi trường nhược trương. Tế bào động vật không có thành nên S = P, tế bào có thể bị vỡ trong môi trường nhược trương.

     + Thành tế bào quy định hình dạng của tế bào nên khi tế bào mất nước gây co nguyên sinh thì tế bào thực vật không teo lại (vì có thành tế bào duy trì hình dạng bên ngoài) mà vẫn giữ được hình dạng của nó. Còn tế bào động vật do không có thành nên khi co nguyên sinh thì sẽ teo lại và biến dạng.

     - Tế bào thực vật có không bào lớn: Không bào lớn chứa nồng độ chất tan cao nên có áp suất thẩm thấu lớn. Do vậy, tế bào thực vật thường có áp suất thẩm thấu lớn hơn tế bào động vật.

Câu 3: a. Giống nhau: Đều là bào quan có màng đơn, có dạng hình cầu, có chứa enzym phân giải các chất, thực hiện tiêu hoá nội bào.

            b. Khác nhau:

Tiêu chí

Enzym của lizoxom

Enzym của peroxixom

Nguồn gốc

Được tổng hợp từ các riboxom trên lưới nội chất hạt

Được tổng hợp từ các riboxom tự do trong tế bào chất

Đặc điểm xúc tác

Xúc tác các phản ứng thủy phân

Xúc tác các phản ứng oxi hóa khử

Câu 4: Protein có 4 bậc cấu trúc:

     - Bậc 1: trình tự các axit amin trong chuỗi polipeptit mạch thẳng, cấu trúc bậc 1 được giữ vững bởi các liên kết peptit, là những liên kết cộng hoá trị bền vững. Nhờ có liên kết cộng hoá trị bền vững nên trình tự các axit amin không bị thay đổi bởi các tác động của môi trường. 

     - Bậc 2: Do bậc 1 xoắn kiểu α hay nếp gấp β cấu trúc bậc 2 được giữ nhờ liên kết peptit của cu trúc bậc 1 và các liên kết yếu là liên kết hiđro. Liên kết hiđro được hình thành từ các nhóm cho H (ví dụ nhóm bên NH3+) và các nhóm nhận H (ví dụ ).

     - Bậc 3: Do bậc 2 tiếp tục cuộn xoắn lại theo không gian ba chiều, cấu trúc bậc 3 được giữ bởi liên kết peptit, liên kết đisunphit và các liên kết yếu như liên kết hiđro, lực hút Vande-van, tương tác kị nước, liên kết ion.

     - Bậc 4 do từ hai chuỗi polipeptit trở lên kết hợp với nhau tạo thành, cấu trúc bậc 3 được hình thành nhờ liên kết peptit và các liên kết yếu như ở bậc cấu trúc bậc 3.

Câu 5:

     a. Thời gian của mỗi kì:

     - Gọi x là số lần phân bào (x nguyên dương) ta có:

    

     - Gọi t là thời gian của một lần phân bào

     Ta có: 24 6t = 6t + 14 t = 50 phút

      Vậy ta có:

     Thời gian của kì đầu phút

     Thời gian của kì giữa phút

     Thời gian của kì sau phút

     Thời gian của kì cuối = phút

     b. Thời gian của 1 kì trung gian:

            - Thời gian của 6 kì trung gian là giờ

            - Thời gian của 1 kì trung gian là = giờ = 190 phút

     c. Ở thời điểm:

     * 9 giờ 32 phút = 572 phút:

     - Thời gian của một chu kỳ phân bào = 190 + 50 = 240 

     - Số lần phân bào đã thực hiện là: 572: 240 = 2 lần dư 92 phút

            572 - 240.2 = 92 phút < 190 phút

     Chứng tỏ tế bào đang ở kì trung gian thứ 3, các NST đã nhân đôi và đang ở trạng thái NST kép.

     * 23 giờ 28 phút = 1418 phút

     - Số lần phân bào đã thực hiện lần dư 218 phút.

     - Các kì tiếp theo của lần phân bào thứ 6 = 240 218 = 32 phút

     lớn hơn 5 + 15 + 10 Tế bào đang ở kì cuối của lần phân bào thứ 6.

     Vậy các NST ở trạng thái đơn và tháo xoắn.

Câu 6: a. Khi hỏng hệ thống khung xương tế bào thì sẽ dẫn tới bệnh vô sinh ở nam giới và bệnh viêm đường hô hấp là vì:

     - Ở nam giới, sự chuyển động của tinh trùng phụ thuộc vào hệ thống vi ống tạo nên đuôi tinh trùng. Nếu hệ thng vi ng này bị hỏng thì tinh trùng không chuyn động đến ống dẫn trứng được, do đó bị vô sinh. Hệ thống vi ống chính là thành phần của khung xương tế bào.

     - Khi hỏng hệ thống khung xương tế bào thì các tế bào lông của biểu mô ở hệ thống ống dẫn khí không chuyển động được nên không ngăn được vi khun xâm nhập vào phi. Khi các tế bào này không có khả năng ngăn vi khun thì vi khun sẽ xâm nhập và gây viêm đường hô hấp, viêm phổi.

     b. Các loại riboxom thực hiện tổng hợp các loại protein đặc trưng cho tế bào. Riboxom bám màng (nằm trên màng - lưới nội chất hạt) tổng hợp các protein xuất bào, riboxom tự do (nằm trong tế bào chất) tổng hp các protein dùng trong tế bào, riboxom ti thể tổng hp các protein dùng cho ti thể.

     - Amilaza là enzym phân giải tinh bột. Enzym này do tế bào tuyến tụy và tế bào tuyến nước bọt tiết vào ống tiêu hoá để tiêu hoá tinh bột nên đây là protein xuất bào. Insulin là hoocmon điều hòa đường máu cũng là protein xuất bào hai protein này được tổng hợp từ riboxom bám màng.

     - Tubulin là thành phần cấu tạo nên thoi vô sắc khi phân bào, khung xương tế bào. ADN polimeraza là enzym dùng cho quá trình tái bản ADN hai protein này được tổng hp từ riboxom tự do.

     - ADN polimeraza có cả ở trong nhân tế bào và cả ở ti thể nên riboxom ti thể cũng tng hp enzym này.

     c.     Sự vận chuyển H+ qua màng sinh học liên quan đến hai quá trình trao đổi chất diễn ra trên màng tế bào là đồng vận chuyển và hoá thẩm

     - Đồng vận chuyển các chất qua màng tế bào.

     + Ví dụ đồng vận chuyển H+/Lactozơ: Khi tế bào bơm H+ từ trong tế bào ra ngoài màng tạo nên thế năng H+ thì sau đó thế năng H+ này sẽ cùng với lactozơ (đưa lactozơ ngược chiều nồng độ) đi qua màng vào trong tế bào.

     + Ví dụ đồng vận chuyển H+/Saccarozơ qua màng cũng diễn ra tương tự.

     - Hóa thẩm: Tổng hợp ATP từ ADP và P vô cơ nhờ ezym ATP synthetaza theo cơ chế hóa thẩm. Khi thế năng H+ ở xoang gian màng lớn thì H+ sẽ khuếch tán qua kênh enzym ATPsynthetaza và hoạt hóa cho phản ứng tổng hợp ATP theo phương trình ADP + P ATP.

Câu 7: a. - Váng trắng do các đám vi khuẩn axetic liên kết với nhau tạo ra.

     - Vi khuẩn axetic là những vi khuẩn hiếu khí bắt buộc nên ở đáy cốc không có loại vi khuẩn này (vì ở đáy cốc không có O2).

     b. - Có hiện tượng sủi bọt (bọt khí bay lên).

     - Giải thích: Vi khuẩn axetic là vi khuẩn hiếu khí bắt buộc nên có enzym catalaza, phân giải H2O2 để giải phóng oxi nên có bọt sủi lên.

           

     c. - Khi để giấm lâu ngày, vi khuẩn Acetobacter có khả năng oxi hóa axit axetic thành CO2 và H2O, làm giảm độ pH của dịch nuôi giấm Giấm mất dần vị chua.

     - Cách khắc phục: duy trì nồng độ rượu trong dịch lên men giấm ít nhất 0,3 - 0,5% đ ức chế sự họat động của vi khuẩn Acetobacter.

Câu 8: a. Khác nhau về cấu trúc:

     - Plasmit là một phân tử ADN vòng, mạch kép còn ADN của phagơ có thể là ADN mạch kép hoặc ADN mạch đơn, ARN mạch kép hoặc mạch đơn.

     - Plasmit chỉ mang gen quy định các đặc tính có lợi cho vi khuẩn (như kháng kháng sinh, kháng độc tố, chống hạn,...) còn phagơ thì mang gen gây hại cho tế bào vi khuẩn (tế bào chủ).

     b. Khác nhau về chức năng:

     - Plasmit luôn nằm trong tế bào chất của vi khuẩn, không bao giờ làm tan tế bào vi khuẩn.

     - Còn ADN của phagơ thì có thể cài vào ADN của tế bào chủ, khi có tác nhân kích thích thì có thể sẽ làm tan tế bào chủ.

Câu 9: - Làm theo cách 3 sẽ có sữa chua để ăn.

     - Cách 1 không thành công do sữa đang nóng bổ sung vi khuẩn lactic vào ngay làm vi khun bị chết bởi nhiệt độ cao không có tác nhân lên men.

     - Cách 2 không thành công do cho enzym lizozim vào. Lizozim là loại enzym phá thành tế bào vi khuẩn. Khi có lizozim thì vi khuẩn bị mất thành tế bào nên tế bào trương lên và bị vỡ ra vi khuẩn lactic bị chết không có tác nhân lên men.

     - Cách 3: thành công do các yếu tố đều thuận lợi cho vi khuẩn lactic phát triển và xảy ra lên men.

Câu 10: a. Không thể sử dụng môi trường nuôi vi khuẩn để nuôi virus vì: Môi trường nuôi vi khuẩn là môi trường vô sinh (có chứa các chất vô cơ hoặc hữu cơ) chứ không chứa các tế bào sống đang phân bào. Virus là dạng sống ký sinh nội bào bắt buộc, chúng chỉ nhân lên và biểu hiện các đặc tính sống khi ở trong tế bào sống. Vì vậy khi ở môi trường vô sinh thì virus không thể nhân lên được.

     b. Các protein này gọi là prion. Đặc điểm của prion:

     - Prion hoạt động rất chậm, thời gian ủ bệnh của nó ít nhất mười năm đến khi bệnh biểu hiện triệu chứng (vì vậy rất khó xác định được các nguồn lây nhiễm trước khi những trường hợp biểu hiện bệnh đầu tiên xuất hiện).

     - Prion rất khó bị phá hủy; chúng không bị bất hoạt hay phân hủy khi đun nấu bình thường.

     c. - Theo con đường di truyền ngang, cây có thể bị lây nhiễm bởi một virus có nguồn gốc từ bên ngoài qua các vết thương trên biểu mô của cây gây ra bởi các loài động vật ăn thực vật

     - Theo con đường di truyền dọc, cây con có thể được truyền virus từ cây bố (hoặc mẹ) qua hạt (sinh sản hữu tính) hoặc do sự lây nhiễm qua các cành chiết/ ghép (sinh sản vô tính).

     d. Vi khuẩn Bacillus subtilis không bị nhiễm phagơ SPO1 vì: Lizozim làm tan thành tế bào của vi khuẩn Bacillus subtilis. Khi bị mất thành tế bào thì sẽ bị mất thụ thể trên vi khuẩn. Do đó tế bào vi khuẩn bị mất thành sẽ trở thành tế bào trần, không có thụ thể cho phagơ bám vào.

...

Link Google Drive tải file đầy đủ, miễn phí

Nguồn: ST

Nếu khi tải tài liệu bị lỗi, hãy liên hệ admin tại mục LIÊN HỆ-HỖ TRỢ trên website để được cập nhật/fix lỗi link tải mới.

Tài liệu được chia sẻ miễn phí tại: https://www.khotailieuonthi247.com/

Previous Post Next Post